Kreta, jak potężna zapora o długości 260 km i szerokości 60 km, rozdziela Morze Egejskie od Libijskiego. Trzy potężne łańcuchy górskie, każdy sięgający ponad 2000 m n.p.m., przecinają wyspę, aby po wielu kilometrach wyłonić się z wody i stworzyć grzbiety górskie Peloponezu, podążające w stronę Azji Mniejszej. Przed 4 tysiącami lat powstała tu pierwsza wysoko rozwinięta cywilizacja europejska. Dzisiaj Kreta liczy ponad 600 tysięcy mieszkańców, większość z nich zamieszkuje miasta północnego wybrzeża. Czują się przede wszystkim Kreteńczykami, a dopiero potem Grekami.
Poniżej kilka najważniejszych wiadomości o Krecie i jej krajobrazach, więcej można znaleźć na naszakreta.com.
W centrum północnego wybrzeża Krety na skraju dużego regionu uprawy winorośli leży gwarna metropolia Heraklion, w której mieszka jedna czwarta mieszkańców wyspy. Od dawna przecinają ją stare, głównie wenecko- tureckie mury otaczające starą część miasta. Port, lotnisko, przemysł, siedziba władz i uniwersytet uczyniły z Heraklionu bezsporne centrum kreteńskiej gospodarki. Niemieckie naloty bombowe w czasie drugiej wojny światowej i bezładne nowe budynki strasznie zeszpeciły historyczny kształt miasta, ale przynajmniej pojedyncze obiekty, takie jak weneckie kościoły i fontanny, świadczą o długiej historii. W porcie zachowały się hale stoczni z czasów weneckich i twierdza. W bastionie Martinengo w murach miejskich pochowano największego poetę Krety i autora słynnej powieści „Grek Zorba” Nikosa Kazantzakisa.
Charakter zachodniej części Krety jest zdominowany przez sięgający 2453 m n.p.m. masyw Białych Gór (gr. Lefka Ori). W zimie pokryte śniegiem szczyty stanowią piękne tło dla dwóch miast, drugiego i trzeciego pod względem wielkości, Retimnonu i Chanii. Cztery półwyspy, z których oba najbardziej zachodnie są prawie niezaludnione, otaczają rozległe zatoki. Zbocza gór, dawniej porośnięte lasami kasztanowymi i iglastymi, teraz goszczą gaje oliwne i pola winorośli. Nad starym miastem Retimnonu wznoszą się minarety kilku meczetów, a przy wąskich uliczkach Chanii znajdują się weneckie pałace rodów szlacheckich. Ciągnące się kilometrami plaże rozciągają się po obu stronach Retimnonu i na zachód od Chanii. Wysokie wydmy otaczają piaszczysty brzeg pod Falasarną na zachodnim wybrzeżu, a płaska laguna Elafonisi, z wodą mieniącą się odcieniami błękitu i turkusu, przypomina południowy Pacyfik.
Ponad dwie trzecie powierzchni Krety zajmują góry. Pachnes w masywie Lefka Ori i Psiloritis w masywie Ida spierają się o zaszczyt noszenia miana najwyższej góry Krety — najnowsze pomiary wykazują, że obie mają 2456 m n.p.m. Góry są poprzecinane dziesiątkami głębokich wąwozów, z których najdłuższy to 16-kilometrowy wąwóz Samaria. Między szczytami znajdują się płaskowyże. Niektóre z nich, jak płaskowyż Nida, umożliwiają jedynie wypas owiec i kóz. Inne wykorzystuje się latem rolniczo. Największe znaczenie ekonomiczne ma płaskowyż Lassithi z 17 wioskami. W historii Krety góry odgrywały ważną rolę w czasie walk niepodległościowych Kreteńczyków przeciw Turkom i Niemcom. Starzy Grecy mieszkali nawet w górskiej jaskini, w której narodził się ojciec wszystkich bogów Zeus.
Mate miasteczka Agios Nikolaos i Sitia na wschodzie Krety stanowią przeciwwagę dla Retimnonu i Chanii na zachodzie. Obie miejscowości są znacznie młodsze, a obecny kształt zyskały dopiero w ubiegłym stuleciu. Wschód wyspy odgrywał ważniejszą rolę w okresie minojskim. W Malii i Kato Zakros znajdowały się dwa ważne ośrodki pałacowe, a w Gourni i Palekastro —jedyne dwa minojskie miasta bez pałaców. Między Heraklionem i Malią rozciągają się piaszczyste plaże, które jako pierwsze zagospodarowano turystycznie: Agios Nikolaos i pobliska Elounda mają dziś najgęstszą sieć luksusowych hoteli. Dalej na wschodzie przeważają strome wybrzeża. Jeszcze 50 lat temu Sitia nie miała żadnego połączenia drogowego z zachodem. Na najdalszych wschodnich krańcach plaże z palmami w Vai, skalny kanion i czerwonawe skały nadają temu regionowi pustynny, prawie afrykański charakter.
Na południu Krety powstało jedno jedyne miasto- Ierapetra. Południowe wybrzeże opada zwykle stromo do morza i trudno znaleźć dobre miejsce na port. Do miejscowości Agia Roumeli i Loutro można dostać się jedynie pieszo lub drogą morską. Kursujące wzdłuż wybrzeża parowce łączą latem nieliczne miejscowości między Chora Sfakion i Paleohorą. Duże hotele znajdują się jedynie w Ierapetra i Makrigialos- pozostałe kąpieliska interesują tylko indywidualistów. Na nielicznych równinach w pobliżu morza, dzięki intensywnemu nasłonecznieniu i łagodnym zimom, możliwa jest uprawa pomidorów i nowalijek w szklarniach. Równina Messara między nieodległymi od wybrzeża górami Asterousia (Kofinos) i Ida stanowi zbożowy spichlerz Krety. Położona na równinie Gortyna była stolicą Krety za czasów rzymskich.